Azerbaycan'ın devlet petrol şirketi Socar'ın İzmir Aliağa'da yapımı süren Star Rafinerisi'nin şantiyesinde Rafineri Müdürü Savaş Soydaner, projenin öyküsünü anlatırken 2014 yaz aylarında imzalanan kredi tablosunu ekrana yansıttı:

- 22’si yabancı, 23 bankadan 3.3 milyar dolar kredi aldık. 2.4 milyar dolar da öz kaynak kullanılıyor.

Star Rafineri A.Ş. Genel Müdürü İbrahim Palaz, kredinin oldukça uygun koşullarda kullanıldığını belirtince sorduk:

- Bugün olsa maliyet farkı ne olurdu?

Palaz, yanıtı şirketin CFO’su Elçin İbadov’un vermesini istedi. İbadov, hemen hesapladı:

- 15 yıl vadeli 3.3 milyar dolarlık kredi anlaşmasını bugün imzalasak, maliyet 450 milyon dolar artardı. Ancak, proje gerçekten iyi olduğu için kredi paketinin oluşturulmasında sıkıntı yaşamazdık.

İbadov, finans paketinin sigorta primi olarak 312 milyon dolar ödediklerini vurguladı, Palaz araya girdi:

- Star Rafinerisi’nde Socar’ın verdiği garantiler var. Örneğin, petrolü normalde sadece Socar’dan değil, piyasadan alabileceğiz. Fiyat-kalite durumuna göre buna karar vereceğiz. Ancak, diyelim ki dünya piyasalarından petrol alamıyoruz, öyle bir durumda Socar, tüm petrol ihtiyacımızı karşılamayı taahhüt etti.

Bir başka garantiye işaret etti:

- Socar ayrıca, gerekirse başta motorin olmak üzere tüm ürünlerimizi alma konusunda da garanti verdi. Yani, hammadde ve ürün pazarlama konusunda garantilerimiz var. Bu garantiler kreditörler için ekstra güven anlamına geliyor.

Ardından rafinerinin devreye gireceği tarihe değindi:

- Hedefimiz Socar Turkey Aegean Rafinery’nin (Star) Nisan 2018’de üretime başlaması. Şu anda projenin yüzde 78’i tamamlanmış durumda.

Savaş Soydaner, rafinerinin üretim planını aktardı:

- 4 milyon ton dizel, 1.6 milyon ton jet yakıtı, 320 bin ton LPG, 1.6 milyon ton nafta, 423 bin ton ksilen, 485 bin ton Hron Reformat, 690 bin ton petrokok, 159 bin ton petrokok üreteceğiz.

İbrahim Palaz, Türkiye’nin dizel ihtiyacının yüzde 40’ını ithal ettiğini anımsattı:

- Türkiye, yılda 12 milyon ton dizel ithal ediyor. Biz bunun yarısını karşılayacağız. Petrokimya sektörünün önemli hammaddesi nafta ithalatı ise tümüyle durabilecek. Rafinerimiz devreye girdiğinde Türkiye’nin petrol ürünlerine ödediği dövizin 2.5 milyar dolarının içeride kalmasını sağlayacağız.

Yatırımın gerçekleşme düzeyinin parasal boyutuna dikkat çekti:

- Rafineriye bugüne kadar 3.9 milyar dolar yatırıldı. Bunun 2.1 milyar dolarlık bölümü öz sermayeden, 1.8 milyar doları da kredi paketinden karşılandı.

Fırat Kalkanı Operasyonu, Musul sorunu ve terör kimi yerli yatırımcıları bile tedirgin ederken, Socar, Aliağa’daki rafineri yatırımını aksatmadan, kararlılıkla sürdürüyor...

Bu yatırım, Türkiye’nin geleceğine duyulan güveni de ortaya koyuyor...

Özellikle yabancı yatırımcılar Socar’ın bu tavrını örnek alır mı?

BANKALAR KAFAMIZI NASIL KAŞIDIĞIMIZI BİLE YAKINDAN İZLİYOR

Star Rafineri A.Ş. Genel Müdürü İbrahim Palaz, bankaların artık, “Parayı verdik, faize bakarız” şeklinde hareket etmediğini belirtti:

- Bankalar, kredi borcumuz bitinceye kadar kafamızı nasıl kaşıdığımızı bile denetleyecek. Yükleme-boşaltma iskelelerini yaptığımız sahildeki balık yuvalarını nasıl etkilediğimizi yakından inceliyorlar. Deniz suyu, yer altı suyu, toprak ve hava kalitesi, bankalar tarafından yakından izleniyor. Uluslararası standartların dışına çıkan veriye rastlayınca uyaracaklar.

Star Rafineri A.Ş. Genel Müdür Yardımcısı Nihal Allahverdiyev, dünyada petrolün yakından izlendiğini şu örnekle anlattı:

- Okyanusun ortasında bile bir litre petrole rastlanırsa, numune alınarak izi sürülüyor. Hangi tankerden sızdığı, tankerin o ürünü nereden yüklediği, her ayrıntı bulunabiliyor.

1.5 MİLYAR DOLARLIK EKİPMAN İTHAL ETTİK

Star Rafinerisi’ni gezerken projede kullanılan ekipmanların yerlilik oranını merak ettik. Star Rafineri CFO’su Elçin İbadov yanıtladı:

- Bugüne kadar kullanılan ekipmanın 1.5 milyar dolarlık bölümü ithal edildi. Yerli aksam kullanımı 180 milyon dolarda kaldı.

Ekipman seçiminde kreditör bankaların rolüne değindi:

- Krediyi veren bankalar, ekipman alımı konusunda yönlendirme yapıyorlar.

5 BİN 500 KİŞİ DENİZE NAZIR KAMPTA KALIYOR

Star Rafineri A.Ş. Genel Müdür Yardımcısı Nihal Allahverdiyev, rafineri inşaatında halen 12 bin kişinin çalıştığını belirtti:

- İlkbaharda personel sayısı 13 bine ulaşacak. İnşaatta çalışanların 5 bin 500’ü deniz kenarında yaptığımız kampta kalıyor. Kredi veren bankalar, inşaatta çalışan personelin işe gelirken sıkıntı çekmesini istemiyor. Kamp o nedenle yapıldı.

4 BİN LİRA MAAŞLA KAYNAKÇI BULAMIYOR

Star Rafineri A.Ş. Genel Müdürü İbrahim Palaz, ara teknik eleman yetersizliğinin rafineri inşaatında karşılarına çıktığını belirtti, Rafineri Müdür Savaş Soydaner örnek verdi:

- Türk kaynak ustaları daha çok Rusya’ya transfer oluyor. Biz 4 bin lira dolayında aylık maaşla Türk kaynak ustası bulamıyoruz. Hindistan’dan transfer 200 kaynak ustası sahada çalışıyor.