Çevremizde vardır mutlaka, çocuk (yaşı kaç olursa olsun) bir eşya taşımak istediğinde veya basitçe bir koltuğa çıkmak için tırmandığında, ebeveyn ya da çevresindeki büyük hemen “Sen onu yapamazsın. Daha küçüksün” mesajı içeren cümlelerle sınırlandırır çocuğun atılımını. Çocuğun etrafında bir koruyucu kalkan olarak aman çocuğum hata yapmasın aman çocuğum düşmesin endişesiyle yaklaşan ebeveyn, iyilik yaptığını düşünse de aslında çocuğun özgüvenini yavaş yavaş törpüleyenin kendisi olduğundan bihaberdir.

                Çocukların işlerde görev almaları, kendilerini yalnızca yardım alan insanlar olarak değil; başkalarına yardım eden, tek başına da bir şeyleri başarabildiğinin hazzını yaşan birey olarak görmelerini sağlar.

                Lakehead Üniversitesi'nden Dr. Tanya Kaefer de çocuklara verilen görevleri, en azından ilk zamanlarda önemli olan işin ne olduğu değil, yardımcı olmayı ve sorumluluk almayı öğrenmek, olarak nitelendiriyor.

                Ebeveynler, çocuklarına iş vermeye nasıl başlayabilir?

                Tabi ki kademeli kolaydan zora doğru aşamalı bir görev/iş vermeye başlamak önemli. Çocuklara ilk zamanlarda daha kolay ve az yetenek gerektiren alt görevler verilmeli. Önemli olan nokta çocuğun, ilgisinin hangi yönde olduğunu ve gelişime açık olduğu alanları görmektir. Bu aşamadan sonraki adımları planlamak gerekiyor. Bu adımlar (Alıntıdır. Aile Danışmanı ve Ebeveynlik Uzmanı Alyson Schafer):

• Çocuğun becerilerini şekillendirin

                Örneğin çocuğunuz yeni yürümeye başladığı zamanlarda oyuncaklarını raflarından çıkarabiliyorsa, çamaşırları da makineden çıkarabilir. Bu bir alt görevdir. Yeni yürümeye başlayan bir çocuğun cisimleri çekerek çıkarabilmesi ufak da olsa bir yetenek belirtisi.

• Düzenleme yeteneği kazandırın

                Kendi eşyalarını katlamak ve dolaplara dizmek için 6-8 yaş aralığı idealdir. Fakat daha öncesinde de çocuklara bu alışkanlık yavaş yavaş kazandırılabilir. Oyuncaklarını toplayıp kutulara yerleştirmek veya kitaplarını kitaplığa kaldırmak bunun bir yoludur.

• Bilişsel işlere teşvik edin

                Eşleştirme ve sıraya dizme gibi oyun benzeri işler, küçük çocuklar için hem eğlenceli hem eğiticidir. Akıllarını kullanmalarını sağlayan aynı kartları seçme veya aynı renkteki eşyaları sıraya dizme işini yapabilen bir çocuk, ayakkabıları da birbirleriyle eşleştirebilir veya kurutulan çorapların sepete konularak aynı çorapları eşleştirerek, bir çift olarak düzenleyebilir.

• Yanlış yaptığı işi düzeltmeyin

                Eğer verdiğiniz işi yanlış yapıyorsa hemen vazgeçip düzeltmeyin. Bu, kendinin işe yaramadığı hissine kapılmasına neden olur. Ondan tekrar yapmasını isteyin ve doğrusunu anlatın. Doğrusunu anlatarak onun kendi başına yapabilmesine olanak sağlayın.

• İzin vermeyi öğrenin

                Örneğin sizin öğrettiğiniz gibi değil de kendilerine kolay gelecek şekilde çamaşır katlayabilir ya da kitap dizebilirler. Bu tip durumlarda sorumluluk bilinci ve özgüven duygusu kırılmasın diye onun kurduğu düzene izin verin.

Tuncay TÜRKMEN / Psikolojik Danışman ve Aile Danışmanı