Şu kısa ömrümüzde üniversite yolunda yeni bir sistem değişikliğine daha şahit olduk. Kısaca da olsa neleri içeriyor, bir bakalım YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI SİSTEMİ (YKS) açıklanan ayrıntılarına.

Yeni sistemdeki en büyük farklılık geçmişte var olan Yükseköğretime Giriş Sınavı (YGS) ile Lisans Yerleştirme Sınavı (LYS) sistemleri arasındaki üç aylık bir süre farkının olmaması. Adaylar Haziran ayında olmak üzere I. Oturum ve II. Oturuma da aynı gün içerisinde girecekler. Haziran ayındaki bir cumartesi gününde ilk oturum ile ikinci oturum arasında bir öğle molası verilecek ve sınavlar gerçekleşmiş olacak. Sadece Yabancı Dil Sınavı ilk iki oturumun ardından gelecek pazar günü yapılacak.

Yeni sınavın ilk oturumunda (Temel Yeterlilik Testi (TYT)) 80 soru olacak. Bu sorular 40 Türkçe ve 40 Temel Matematik şeklinde. Bunun açıklaması şu; sorular bilgi ağırlıklı değil de yorum ve analiz ağırlıklı olacak. Yani geçmişte uygulanan iki sistem önceki sınav sistemi (ÖSS) gibi, “bir dipnot” adaylar soru tiplerini görebilmeleri açısından o dönemdeki soruları incelemeleri faydalarına olacaktır. LYS'nin yerine geçecek ikinci oturumda ise Türkçe, Matematik, Sosyal Bilimler ve Fen Bilimleri testi için 40’ar soru (toplam 160 soru) bulunacak. Yabancı dil sınavına girecek adaylar ise 80 soru ile karşılaşacak. Tıpkı YGS-LYS sisteminde olduğu gibi YKS sisteminde de adaylar istedikleri sınava girebilecek.

Yeni sınav sistemiyle üniversite hazırlık süreçlerine gelen en büyük değişikliklerden biri herhangi bir yılda aldığınız puanın bir sonraki sene de geçerli olması. Adaylar TYT'den 200 ve üzeri puan alabilirlerse bu puanı tercih yapmadıkları takdirde isteğe bağlı olarak bir sonraki yıl da kullanabilecekler. Burada altı çizilmesi gereken nokta, bu uygulamanın bir zorunluluk değil, bir tercih olarak tasarlanmış olmasıdır.

Örneğin; 2018 yılındaki Yükseköğretim Kurumları Sınavı'na (YKS) giren bir aday ilk aşamada 200 puan alırsa, 2019'da ilk oturuma yeniden girmeden sadece 2. oturum sınavlarına katılabilecek. Aday iki yılda istediği puanlardan birini kullanabilecek. Yani adayın 2018 yılındaki puanı, 2019 yılında aldığı sonuçtan daha iyiyse tercih yaparken bir önceki yılın ilk oturum puanını kullanabilecek.

Temel olarak sözel çıkışlı adaylar Türk Dili ve Edebiyatı-Coğrafya ve Sosyal Bilimler sınavlarından, eşit ağırlık çıkışlı adaylar Türk Dili ve Edebiyatı-Coğrafya ve Matematik sınavlarından, sayısal çıkışlı adaylar ise Matematik ve Fen Bilimleri sınavlarına girecek. Ancak adaylar kendi bölümlerinin testleri dışında diğer sınavlara da girebilecek. Yani bir aday isterse bütün soruları çözebilecek.

Yeni sistemle adayların yerleştirme puanları hesaplanırken ilk oturumun dolayısıyla Türkçe ve Temel Matematiğin önemi artıyor. Lisans yerleştirmelerinde kullanılacak bütün puan türlerinde ilk oturumun ağırlığı yüzde 40 olacak. Diğer yüzde 60 ise adayın tercih yapacağı bölüme göre değişiklik gösterecek. Ayrıntılı hali; Sözel bölümler için puan hesaplaması TYT'nin yüzde 40'ı Türk Dili ve Edebiyatı-Coğrafya ve Sosyal Bilimler testlerinin yüzde 60'ı; Eşit Ağırlık bölümleri için TYT'nin yüzde 40'ı Türk Dili ve Edebiyatı-Coğrafya ve Matematik testlerinin yüzde 60'ı; Sayısal bölümler için TYT'nin yüzde 40'ı; Matematik ve Fen Bilimleri testlerinin yüzde 60'ı; Yabancı dil bölümleri için TYT'nin yüzde 40'ı; Yabancı dil sınavının ise yüzde 60'ı temel alınacak. Değişmeyen bir kısım şu ki; ön lisans tercihi için adaylara ilk oturumdan en az 150 puan almış olma şartı getiriliyor. 180'den fazla puan alan adaylar lisans programları için tercih yapabilecek.

Yeni sistemin henüz netleşmemiş bazı bölümleri de mevcut ne yazık ki. Bunun başında sınav süresinin belirlenmemesi yer alıyor. YGS-LYS'den önce yapılan ÖSS'de ise soru başına 1 dakika veriliyordu. Muhtemelen yeni sistemde de zaman bu şekilde olacaktır.

Çok önemli detaylardan biri ise ilk oturumdan alınan puanın 2 yıllık geçerliliğinin olması. Bu seneden itibaren uygulamaya konulacak olan yeni sınav sisteminde, aday eğer tercih yapmazsa ilk oturumdan aldığı puanı bir sonraki sene de kullanabilecek.

Sonuç olarak bir köklü değişiklikle daha karşı karşıya üniversite öğrencisi adayları, geçmişten tecrübe etmiş bizler için pek bir değişiklik yok çünkü yukarıda bahsettiğim gibi ÖSS’nin biraz farklılaştırılmış hali var karşımızda. Tabi ki ayrıntılar çok da net değil. Ancak YGS ve LYS sürecindeki başvuru kargaşası ve öğrenciler üzerindeki sürekli artan stres bu sistem ile bir nebze de olsa dindirilmiş olacak. Ancak en kısa sürede yeni sistemin tüm ayrıntılarının hem adayların hem de ailelerinin gözleri önüne serilmesi gerekmekte.

Sistemin artılarını ve eksilerini ortaya koymak için erken olduğunu düşünüyorum. Çünkü netleşmeyen birçok kilit ayrıntı var. Buradaki karanlık kalan kısım, belki de en önemli nokta tercihler esnasındaki puan türleri ve sıralamaların nasıl bir dönüşüme uğrayacağıdır. Çünkü sınavdan elde elden başarıyı noktalayacak olan DOĞRU BİR TERCİH yapmaktır. Bekleyelim ve görelim...

Tuncay TÜRKMEN

Psikolojik Danışman ve Aile Danışmanı