Türkiye Cumhuriyeti’nin 100 yıllık kazanımlarına bakarken olanlardan yerim kısıtlı olduğu için ancak birkaçını sıralayabileceğim ama ya olması gerekenler… Cumhuriyet’in 10.Yılı’na damgasını vuran sloganlardan birisidir: Her şeyi kendimizden bekleriz.

Cumhuriyet kurulduktan sonra devam eden hastalıklar ve çocuk ölümleri, savaştan çıkmış bir ülkenin ödediği insan sermayesiyle ilgili faturalardan biri. O yüzden Cumhuriyet’in en önemli kaygılarından biri de nüfusun artırılmasıdır. İnsan kaybını azaltmak için Cumhuriyet, çok başarılı bir sağlık politikası güder. Türkiye’deki 1927 ve 1935 sayımı arasında o kadar hızlı bir nüfus artışı gerçekleşir ki Sovyetler Birliği’nden sonra dünyada 2.sırada yer alırız. Cumhuriyet idaresinin başlangıç döneminde kurulan sağlam sağlık politikaları bugün de bütün sorunlarına rağmen meyvesini vermeye devam edecek, pandemi döneminde sağlık çalışanlarının fedakarlığı ve başlangıçta iyi kurulmuş bir sistemin zor zamanlarda verdiği sınav, dünyada da ses getirecektir. Bugün “giderlerse gitsinler” denilen doktorlarımızın, bilim insanlarının gittikleri ülkelerde vatanlarına katkı sağlayacaklarına hiç şüphe yok. Örnek mi? BioNTech’in geliştirdiği aşı dünyada tam onay alan ilk Covid-19 aşısı oldu. Aşıyı bulan ve aynı zamanda şirketin kurucu olan Özlem Türeci ve Uğur Şahin; pandemi, ülkeleri kavururken ve ülkeler aşı için sıra beklerken Türkiye’ye ayrıcalık sağlayarak aşıların bir an önce ülkeleri Türkiye’ye ulaşmalarına aracı olmuşlardır. Sağlık sektöründeki pek çok soruna rağmen Türkiye, bugün sağlık turizminde önemli bir yere sahip.2022 yılında toplam 1.258.382 kişi sağlık hizmeti almak için ülkemize gelmiştir.(1)Genç cumhuriyetin attığı tohumların hasadını alıyorsak ”Yaşasın Cumhuriyet, 100.Yıl Dönümü’n kutlu olsun!

Cumhuriyet öncesi dönemde İstanbul’da insan figürü günah sayıldığından kardan adam ancak azınlıkların yaşadığı Beyoğlu civarında görülürdü.(2)Cumhuriyetle birlikte bu bağnazlık sadece İstanbul değil Türkiye’nin her köşesinde kırılmış ve kardan adam kışın neşe kaynağı olmuştur. Bugün bağnazlıktan yobazlıktan şikayet etmeye devam etsek de ellerindeki bütün imkanlara rağmen toplumun küçük bir kesimini etkisi altına alıp onun dışında büyük çoğunluğun nezdinde karikatür tipler olarak kabul gören bu gerici kesime teslim olmuyorsak cumhuriyet sayesindedir. ”Yaşasın Cumhuriyet, 100.Yıl Dönümü’n kutlu olsun!

Cumhuriyet öncesi dönemde kadın; siyasi, ekonomik ve toplumsal alandan dışlanmıştı.1900’lü yılların başında ulaşım araçlarında kadın-erkek ayrımının uygulandığı kan bağı olanlar dışında bir erkekle konuşmayı hayal bile etmeyen kadından bugün nereye geldik? İstatistiklere göre Türkiye’de kadın profesör oranı % 32,5 ve bu oran AB ülkelerinde %20,8.Türkiye bu ülkeleri geride bırakarak ABD ile eşitlendi.(3) Bugün ülkemiz kadın akademisyen sayısıyla, cumhuriyet değerlerine ve özgürlüklere güçlü biçimde sahip çıkan en etkili hareket olan kadın örgütleriyle dikkat çekiyorsa cumhuriyet sayesindedir. ”Yaşasın Cumhuriyet, 100.Yıl Dönümü’n kutlu olsun!

(1)USHAŞ Uluslararası Sağlık Hizmetleri Verileri (2) Sunay Akın

3) 15 Ocak 2023 Cumhuriyet gazetesi