İlkokul ikinci sınıfa başlayalı birkaç ay olmuştu. Büyük sınıflar kara tahtanın köşesine günün tarihini yazmış.  Evde cebime koyduğum kuru meyvelerden iki tanesini ağzıma attım. Tahtadan bakarak yazdığım yazıları yüksek sesle okumaya başladım. “Bugün yerli malı haftası. Giydiklerimiz, yediklerimiz, kullandıklarımız yerli malı, yurdun malı” Oh ne güzel.  12 Aralık derken dedem - demek ki, kânunusaninin adına “Aralık ayı” demişler. Dedeme:  

-O da ne demek, dedim.  Dedem anlamayacağım sanıp, avluya abdest almaya çıktı. 

        Yıllar geçti. Zaman denilen kavramı araştırdım. İlk Babil Takviminde iki dolunay arasındaki süreye bir ay adı verilmiş.  Aylar sıralanıp yıl oluşturulmuş. Bu takvime göre bir yıl 354 gündü. Ayın dünya etrafındaki dönüşü ay yılı sayıldı. Bazı milletler ay yılını esas alan çizelge kullandı. Güneş takvimini ilk bulanlar ise Mısırlılardı. (MÖ. 4000) Bu ülkede yaşayanlara göre Nil nehrinin taşma zamanını bilmek önemliydi. Mısır takvimi dünyanın güneşin etrafında dönüşüne göre düzenlenmişti.  Nil taşınca verimli topraklar getirirdi. Bu zaman cetvelinde yıl 365 gündü. Diğer modern takvimlerin başlangıcı da böyle oldu.

            Osmanlı Devleti 1676 yılına kadar “Hicri Takvimi” kullandı. Hicri takvimin başlangıcı 622 yılıdır.(Hicret)  1677 yılında Osmanlılar Rumi takvime geçti. Adı geçen takvimde önceleri ay yılına göre uygulama yapıldı. 1840 yılında güneş yılına geçildi.  1917 yılında Rumi takvimin yanında miladi takvim de kullanılıyordu. Rumi takvim de miladi takvim gibi güneş yılına göre hesaplandı. Ancak işler karışıyordu. Hicri takvim her yıl 11 gün geriye düşüyordu. Rumi takvim Batılıların kullandığı takvimden 13 gün daha gerideydi. Ticari ve sosyal alanda ülkeler arasında yanlışlıklara sebep oluyordu. 1916 yılı 16 Şubat’a zaman cetveline 13 gün ilave edildi. Yani takvimden 13 yaprak koparıldı. 1917 yılı bir(1) Mart gününden itibaren eşitlik sağlandı. Rumi yıl yerine “Miladi Takvim” yürürlüğe girdi.

            Günümüzde miladi takvim kullanılıyor. Rumi takvime dönmek bize bir şey kazandırmaz. Fakat eski belgelerde Rumi yıl yazılıdır. Meraklıları için kısa yolla miladiye çevirme nasıl yapılır:  (584) rakamını ilave edilir. Örnek 1326 Rumi yılını miladi yıla çevirmenin yöntemi: 1326+584= 1910 Miladi yılı gösterir. Mustafa Kemal ve arkadaşları 25 Aralık 1925 tarihinde takvim ve saatlerin batılılarla aynı olması için TBMM’ de yasa teklifi verdi. 1 Ocak 1926 günü de yılbaşı Ocak ayına alınmış oldu. 10 yıl içinde ağırlık, hacim, uzunluk ölçülerinde de Avrupa standardı uygulamaya koyuldu. 1945 yılında dedemin söylediği teşrinievvel, teşrinisani, kânunuevvel ve kânunusani ay adları da Ekim, Kasım, Aralık, Ocak şeklinde düzeltildi. Dedem çok yaşlı olduğu için bu isimleri benimseyemedi. Her şey değişiyor, güzel günlerin gelmesi milletimizin umudu olmalıdır.

            Bilgileri bir fıkra ile tamamlarsak okuyucuya serinlik vermiş oluruz. “Osmanlı Devletinde Hicri takvim kullanıldığı günlerde iki devlet memuru hamama gider. Giyinirken memurun biri arkadaşının çamaşırlarına baktığında ne görsün? O yıllarda dairenin evrakları her ay beyaz bir torbaya konup, üzerine yağlı boya ile o ayın adı yazılırmış. Çocuk baskını olan zavallı memur iç çamaşır alamamış. Arşivdeki torbalardan birini boşaltmış, eşine don diktirmiş. Aradan yıllar geçmiş. Memurların tayini çıkmış. Olmaz deme. Olmuş işte, donu yazılı olan memur politikaya atılmış. Eski arkadaşının çalıştığı kasabaya gitmiş. Yüksek sesle dürüstçe işler yapacaklarını söylemeye başlamış. Arkadaşını tanıyan memur atıp, tutan için kimse duymadan “ Ben senin Cemâzi-yel-evvelini bilirim demiş.” Allah kimseyi eski ayların torbasından tavşan çıkarma yoluna düşürmesin.

            İki bin on dokuz yılı hepinize sağlık ve hayırlı kazanç getirsin.